11. Sınıf Tarih Sınavı: Önemli Antlaşmalar (Kısa Ve Net)

Selam millet! Yarın 11. sınıf tarih sınavınız mı var? Panik yok! Özellikle önemli antlaşmaları bilmek sınavda size büyük avantaj sağlayacaktır. Bu yazıda, sınavda karşınıza çıkabilecek kilit antlaşmaları kısa ve net bir şekilde özetleyeceğiz. Böylece hem konuları tekrar etmiş olacaksınız, hem de sınavda daha rahat edeceksiniz. Hadi başlayalım!

Osmanlı İmparatorluğu'nun Yükseliş ve Duraklama Dönemi Antlaşmaları

Tarih dersinde genellikle ilk karşımıza çıkan kısım Osmanlı İmparatorluğu'nun yükseliş ve duraklama dönemleridir. Bu dönemlerde yapılan antlaşmalar, imparatorluğun siyasi ve askeri gücünü doğrudan etkilemiştir. Dolayısıyla bu antlaşmaları çok iyi bilmek gerekiyor. Unutmayın, antlaşmalar sadece birer sonuç değil, aynı zamanda yeni dönemlerin de başlangıcı olabilir.

İstanbul Antlaşması (1533)

Kanuni Sultan Süleyman döneminde imzalanan bu antlaşma, Osmanlı İmparatorluğu ile Avusturya Arşidüklüğü arasındaki ilk resmi antlaşmadır. Antlaşmaya göre, Avusturya Arşidükü Osmanlı Sadrazamı'na denk sayılacak. Bu durum, Osmanlı İmparatorluğu'nun Avrupa siyasetindeki üstünlüğünü gösteren önemli bir gelişmeydi. Yani, Osmanlı Devleti bu antlaşma ile Avrupa'ya karşı bir gövde gösterisi yapmış oldu. Bu antlaşmayı aklınızda tutmak için, Osmanlı'nın gücünün zirvesinde olduğu bir dönem olduğunu hatırlayabilirsiniz.

Zitvatorok Antlaşması (1606)

Bu antlaşma, Osmanlı İmparatorluğu ile Avusturya arasındaki uzun süren savaşları sona erdirdi. İstanbul Antlaşması'ndaki üstünlük durumu bu antlaşma ile değişti. Artık Avusturya Arşidükü, Osmanlı padişahına denk sayılacaktı. Bu durum, Osmanlı İmparatorluğu'nun duraklama dönemine girdiğinin bir işareti olarak kabul edilir. Zitvatorok Antlaşması, Osmanlı'nın eski gücünden uzaklaşmaya başladığı bir dönemin simgesi gibi düşünebilirsiniz. Bu antlaşma, imparatorluğun eski ihtişamının yavaş yavaş kaybolmaya başladığı bir dönemi işaret ediyor.

Vasvar Antlaşması (1664)

Osmanlı İmparatorluğu ile Avusturya arasında imzalanan bu antlaşma, Osmanlı'nın askeri gücünün hala etkili olduğunu gösterse de, uzun vadede imparatorluk için olumsuz sonuçlar doğurmuştur. Antlaşma ile Osmanlı, bazı toprak kazançları elde etse de, bu durum Avrupa devletlerinin Osmanlı'ya karşı birleşmesine zemin hazırlamıştır. Yani, kısa vadeli kazançlar uzun vadede daha büyük sorunlara yol açabilir. Bu antlaşma, Osmanlı'nın dış politikadaki dengeleri gözetmekte zorlandığı bir dönemi yansıtıyor.

Gerileme Dönemi Antlaşmaları: Denge Siyaseti ve Kayıplar

Osmanlı İmparatorluğu'nun gerileme dönemi, toprak kayıplarının arttığı ve devletin dış politikada denge siyaseti izlemek zorunda kaldığı bir dönemdir. Bu dönemde imzalanan antlaşmalar, imparatorluğun zayıflamasını ve Avrupa devletlerinin Osmanlı üzerindeki etkisini açıkça göstermektedir. Gerileme dönemi antlaşmaları, Osmanlı'nın eski gücünden ne kadar uzaklaştığını anlamak için kritik öneme sahiptir.

Karlofça Antlaşması (1699)

Osmanlı İmparatorluğu'nun batıda büyük toprak kayıpları yaşadığı ilk antlaşmadır. Bu antlaşma ile Osmanlı, Avusturya, Venedik ve Lehistan'a toprak vermek zorunda kalmıştır. Karlofça Antlaşması, Osmanlı İmparatorluğu için bir dönüm noktasıdır. İmparatorluk, ilk kez bu kadar büyük bir toprak kaybı yaşamış ve Avrupa devletleri karşısındaki gücünü kaybetmeye başlamıştır. Bu antlaşma, Osmanlı'nın gerileme döneminin en önemli simgelerinden biridir.

Pasarofça Antlaşması (1718)

Osmanlı İmparatorluğu, Karlofça Antlaşması ile kaybettiği toprakları geri alma umuduyla Avusturya ve Venedik ile savaşmış, ancak başarılı olamamıştır. Pasarofça Antlaşması ile Osmanlı, batıda daha fazla toprak kaybetmiştir. Bu antlaşma, Osmanlı'nın batı karşısındaki askeri ve siyasi zayıflığını bir kez daha ortaya koymuştur. Pasarofça, Osmanlı'nın batı ile arasındaki uçurumu daha da derinleştiren bir antlaşma olarak tarihe geçmiştir.

Küçük Kaynarca Antlaşması (1774)

Osmanlı İmparatorluğu ile Rusya arasında imzalanan bu antlaşma, Osmanlı için büyük kayıplara neden olmuştur. Kırım, Osmanlı Devleti'nden ayrılmış ve Rusya'nın himayesine girmiştir. Ayrıca, Rusya'ya Osmanlı topraklarında Ortodoks kiliseleri kurma ve Ortodoksları koruma hakkı verilmiştir. Bu durum, Rusya'nın Osmanlı iç işlerine karışmasına zemin hazırlamıştır. Küçük Kaynarca Antlaşması, Osmanlı'nın zayıflığını ve Rusya'nın yükselişini gösteren önemli bir antlaşmadır. Bu antlaşma ile Rusya, Karadeniz'e inme ve Balkanlar'da etkin olma fırsatı yakalamıştır.

Dağılma Dönemi Antlaşmaları: İmparatorluğun Sonu

Osmanlı İmparatorluğu'nun dağılma dönemi, devletin varlığını sürdürmekte zorlandığı ve toprak kayıplarının hızla arttığı bir dönemdir. Bu dönemde imzalanan antlaşmalar, imparatorluğun parçalanma sürecini hızlandırmıştır. Dağılma dönemi antlaşmaları, Osmanlı İmparatorluğu'nun sonunu getiren olayları anlamak için hayati öneme sahiptir.

Yaş Antlaşması (1792)

Osmanlı İmparatorluğu ile Rusya arasında imzalanan bu antlaşma ile Kırım'ın Rusya'ya ait olduğu resmen kabul edilmiştir. Bu antlaşma, Osmanlı'nın Karadeniz üzerindeki hakimiyetinin sona erdiğinin bir göstergesidir. Yaş Antlaşması, Osmanlı'nın toprak kayıplarının devam ettiğini ve Rusya'nın gücünün arttığını açıkça ortaya koymuştur.

Berlin Antlaşması (1878)

Osmanlı İmparatorluğu, 93 Harbi olarak bilinen Osmanlı-Rus Savaşı'nda yenilgiye uğramış ve Berlin Antlaşması imzalanmıştır. Bu antlaşma ile Osmanlı, Balkanlar'da büyük toprak kayıpları yaşamış ve birçok yeni devlet kurulmuştur. Berlin Antlaşması, Osmanlı İmparatorluğu'nun Balkanlar'daki etkisinin sona erdiğini ve imparatorluğun parçalanma sürecinin hızlandığını göstermektedir. Bu antlaşma, Osmanlı için adeta bir yıkım fermanı niteliğindeydi.

Mondros Ateşkes Antlaşması (1918)

I. Dünya Savaşı'nın sonunda imzalanan bu antlaşma, Osmanlı İmparatorluğu'nun fiilen sona ermesine neden olmuştur. Antlaşma ile Osmanlı toprakları işgal edilmiş ve ordu terhis edilmiştir. Mondros Ateşkes Antlaşması, Osmanlı İmparatorluğu'nun bağımsızlığını kaybettiği ve işgal güçlerinin kontrolüne girdiği bir dönemin başlangıcıdır. Bu antlaşma, Türk milleti için bir direnişin ve Kurtuluş Savaşı'nın fitilini ateşlemiştir.

Sevr Antlaşması (1920)

I. Dünya Savaşı'ndan sonra imzalanan bu antlaşma, Osmanlı İmparatorluğu'nun topraklarını parçalamayı ve Türk milletini bağımsız bir devlet kurma hakkından mahrum bırakmayı amaçlamıştır. Ancak, Türk Kurtuluş Savaşı ile bu antlaşma geçersiz kılınmıştır. Sevr Antlaşması, Türk milletinin bağımsızlık mücadelesinin ve Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşunun en önemli nedenlerinden biridir. Bu antlaşma, Türk milletinin asla boyunduruk altına alınamayacağının bir kanıtı olarak tarihe geçmiştir.

Sınavda Başarılar Dilerim!

Arkadaşlar, bu yazıda 11. sınıf tarih sınavında karşınıza çıkabilecek önemli antlaşmaları özetlemeye çalıştım. Umarım bu özet, sınavınıza hazırlık sürecinde size yardımcı olur. Tarih dersi, geçmişi anlamak ve geleceğe yön vermek için çok önemlidir. Bu nedenle, konuları dikkatle çalışmanız ve antlaşmaların önemini kavramanız önemlidir. Sınavda hepinize başarılar dilerim! Unutmayın, tarih bilmek geleceği inşa etmektir!